Sữa công thức là gì – Tóm gọn những điều bạn cần biết

Sữa công thức là lựa chọn thay thế tốt nhất cho sữa mẹ. Bài viết giúp bạn giải đáp các thắc mắc thường gặp như sữa công thức là gì, nó được sản xuất ra sao và cần lưu ý gì khi chọn mua sữa công thức. Hãy cùng tìm hiểu nhé!

Key takeaways

• Sữa công thức phần lớn được chế biến và xử lý từ sữa bò sao cho phù hợp với trẻ sơ sinh.
• Chúng có thành phần gần giống với sữa mẹ nên có thể đảm bảo đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ nhỏ.
• Sữa công thức không chứa kháng thể bảo vệ trẻ như sữa mẹ.
• Sữa công thức từ sữa bò (first milk) nên là lựa chọn đầu tiên và là nguồn dinh dưỡng duy nhất cho trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi.

Sữa công thức là gì

Sữa công thức là loại sữa được chế biến và xử lý từ sữa bò sao cho phù hợp với trẻ sơ sinh. Ngoài protein từ sữa bò, nó còn chứa protein đậu nành, dầu thực vật, inositol, các chất chống oxi hoá và dầu cá.

Sữa công thức có thể dùng thay thế hoặc phối hợp song song với sữa mẹ. Ngoài ra, có nhiều loại sữa công thức khác nhau, phù hợp với các nhu cầu sức khoẻ riêng biệt.

Sữa công thức được sản xuất như thế nào

Có nhiều nhãn hiệu sữa công thức khác nhau. Tuy nhiên không có bằng chứng cho thấy bất kỳ một thương hiệu nào là tốt hơn so với các thương hiệu còn lại. Do đó, bạn không cần phải sử dụng một nhãn hiệu cố định. Nếu nhận thấy loại sữa đang dùng không phù hợp với con, bạn có thể chuyển sang loại khác.

Tại hầu hết các quốc gia, sữa công thức được sản xuất dựa trên các tiêu chí rõ ràng. Tuy nhiên, các thương hiệu có thể khác nhau về quy trình sản xuất, nguyên liệu, hàm lượng protein, lipid và các chất dinh dưỡng vi lượng.

Nhìn chung, sữa công thức có thể chứa các chất dinh dưỡng sau:

• Thành phần dinh dưỡng chính: protein (như axit amin), axit béo, linoleic axit.
• Các chất bổ sung: lactose (một loại đường tự nhiên được tìm thấy trong sữa), dầu thực vật.
• Khoáng chất: canxi, clo, iod, magie, kali, selenium, kẽm, sắt…
• Vitamin: biotin, choline, inositol, vitamin A, B6, B12, C, D, E và K.

Các loại sữa công thức

Tuỳ vào mục đích sử dụng và lứa tuổi phù hợp, có một số loại sữa công thức sau

Sữa công thức từ sữa bò

Đây là loại sữa được chế biến từ sữa bò, với hàm lượng protein whey cao giúp trẻ tiêu hoá dễ dàng. Nếu không có lời khuyên khác từ bác sĩ, đây là loại sữa đầu tiên và duy nhất bạn nên dùng cho trẻ trong 6 tháng đầu.

Sữa công thức cho trẻ đói

Loại này cũng làm từ sữa bò nhưng có hàm lượng protein casein cao, làm kéo dài thời gian trẻ tiêu hoá sữa. Sữa công thức cho trẻ đói được quảng cáo sẽ giúp trẻ ít đòi bú và ngủ ngon hơn.

Sữa công thức thuỷ phân

Protein sữa bò được thuỷ phân hoàn toàn để giảm nguy cơ gây dị ứng. Nếu con bạn bị dị ứng đạm sữa bò, bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ dùng loại sữa này. Cần lưu ý, bạn chỉ nên cho trẻ dùng sữa thuỷ phân dưới sự theo dõi và tư vấn của bác sĩ.

Sữa công thức từ đậu nành

Thay vì làm từ protein sữa bò, loại sữa này sản xuất từ protein đậu nành và chỉ phù hợp cho trẻ lớn hơn 1 tuổi. Sữa công thức từ đậu nành thường dành cho trẻ dị ứng đạm sữa bò.

Sữa công thức nối tiếp

Đây là loại sữa được giới thiệu dành cho trẻ trên 6 tháng tuổi. So với sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh (first milk), loại này chứa nhiều hơn các chất: sắt, sucrose, glucose và khoáng chất.

Không có bằng chứng ủng hộ việc chuyển từ sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh sang sữa công nối tiếp khi trẻ trên 6 tháng. Bạn cần đọc kỹ nhãn hiệu để tránh nhầm lẫn giữa hai loại sữa trên.

Ngoài ra còn nhiều loại sữa công thức khác, mời bạn tìm hiểu ở bài: Các loại sữa công thức dành cho trẻ sơ sinh.

Sữa công thức khác sữa mẹ như thế nào

Sữa công thức là lựa chọn tốt nhất để thay thế cho sữa mẹ. Nó được sản xuất sao cho các thành phần dinh dưỡng giống với sữa mẹ hết sức có thể.

Các điểm khác biệt chính ở sữa công thức là:

• Sữa công thức nhìn chung là đặc hơn và khó tiêu hoá hơn.
• Thường gây đầy hơi và táo bón.
• Không chứa các kháng thể tự nhiên như sữa mẹ. Các kháng thể này được cơ thể mẹ sản xuất và tiết vào dòng sữa.
• Thành phần có thể được điều chỉnh cho phù hợp với các vấn đề sức khoẻ. Ví dụ, ta có sữa công thức dành cho trẻ dị ứng hoặc có nhu cầu cao một chất dinh dưỡng nào đó.

Tại sao bạn chọn sữa công thức cho con

Trường hợp cần dùng sữa công thức

Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP) khuyến cáo sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, có nhiều lý do khiến sữa mẹ không thích hợp cho một số trẻ.

• Cha mẹ cảm thấy dùng sữa công thức thuận tiện và dễ dàng hơn.
• Cho trẻ bú mẹ quá khó và nhiều áp lực.
• Người mẹ không có đủ nguồn sữa.
• Mẹ không thể cho con bú vì mắc các bệnh lý.

Các lợi ích khác của sữa công thức

• Chia sẻ áp lực nuôi con trong gia đình.
• Ai cũng có thể cho trẻ bú.
• Giờ giấc cho bú linh động hơn.
• Sữa công thức mất nhiều thời gian hơn để tiêu hoá nên thời gian giữa các cữ bú lâu hơn.
• Không phải lo lắng về chế độ ăn của mẹ trong thời gian cho con bú.

Chọn sữa công thức

Hiện có nhiều nhãn hiệu khác nhau vậy làm sao để bạn chọn một loại sữa phù hợp với con. Sau đây là các yếu tố bạn cần lưu ý:

• Chọn các loại sữa được ghi rõ phù hợp với trẻ sơ sinh.
• Chú ý đến độ tuổi của trẻ. Nhiều loại sữa công thức chỉ dùng cho trẻ lớn hơn 6 tháng như sữa công thức tiếp nối, sữa công thức từ đậu nành. Do đó, bạn hãy đọc kỹ nhãn hiệu nhé.
• Thành phần dinh dưỡng đặc biệt. Một số trẻ sinh non cần được nuôi bằng các loại sữa công thức giàu sắt và năng lượng.
• Các vấn đề sức khoẻ khác. Ví dụ trẻ bị dị ứng đạm sữa bò cần dùng loại sữa thuỷ phân protein hoàn toàn.

Nếu trẻ có biểu hiện không tiêu hoá tốt một loại sữa công thức nào đó, bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để khám và loại trừ các bệnh lý tiềm ẩn. Ngoài ra, họ cũng sẽ tư vấn cho bạn về loại sữa phù hợp với con.

Bạn cũng cần biết hiện nay chưa có bằng chứng cho thấy lợi ích của các loại sữa chuyên biệt như: sữa công thức tiếp nối, sữa công thức dành cho trẻ đói. Do đó, hãy cân nhắc trước khi chọn mua những loại sữa này.

Sử dụng sữa công thức an toàn

• Kiểm tra hạn sử dụng, hầu hết các loại sữa có hạn dùng trong một năm. Sau thời gian này các chất dinh dưỡng sẽ bị phá huỷ dần.
• Tuân thủ hướng dẫn pha chế của nhà sản xuất để đảm bảo sữa không quá loãng hoặc quá đặc.
• Đảm bảo vệ sinh nguồn nước, nước đun sôi để nguội là tốt nhất.
• Nếu cần làm ấm, bạn hãy để bình sữa trong một nồi nước ấm vài phút. Kiểm tra nhiệt độ bằng cách nhỏ một giọt sữa lên cổ tay.

Các loại sữa không được dùng cho trẻ sơ sinh là: sữa bò tươi, sữa có nguồn gốc từ thực vật, sữa đặc, sữa bột không dành cho trẻ sơ sinh.

Đọc thêm: Nuôi con bằng sữa công thức cho người mới bắt đầu.

Đọc thêm: Sữa mẹ để được bao lâu.